Historische mijlpaal: Wijzigingswet meldkamers in werking

De wet regelt onder meer dat er tien samengevoegde meldkamers komen voor meldingen waarbij wordt gevraagd om acute inzet van politie, ambulancezorg, brandweer of Koninklijke marechaussee. Het beheer van de meldkamers is bij de Landelijke Meldkamer Samenwerking (LMS) belegd en de hoofdlijnen van beleid en beheer zijn landelijk uniform vastgesteld.

Samen schrijven we geschiedenis
In 2010 stond het verbeteren van de meldkamer al opgenomen in het Regeerakkoord ‘Vrijheid en verantwoordelijkheid’. In 2013 werden hiervoor de gezamenlijke doelen vastgesteld, met de ondertekening van het Transitieakkoord Meldkamer van de toekomst door alle betrokken partners in het meldkamerdomein. Het verbeteren en borgen van de continuïteit van de meldkamers - en 24/7 bereikbaarheid en beschikbaarheid te garanderen - was hierin het leidende startpunt.

Bijna 10 jaar na het Regeerakkoord is er nu een nieuwe mijlpaal bereikt: op 1 juli treedt de Wijzigingswet Meldkamers in werking. Een historisch moment vindt LMS-directeur Jan van Loosbroek: ‘De gezamenlijke ambitie en doelen beschrijven was één, maar de weg ernaartoe was een stuk weerbarstiger. Het punt op de horizon is hierin nooit gewijzigd, maar de route erheen hebben we een paar keer moeten bijstellen. Niet verwonderlijk, aangezien rekening gehouden wordt met de verantwoordelijkheden en belangen van 52 partijen, die gebruik maken van straks 10 meldkamers onder beheer van de LMS. Maar ons gezamenlijke doel is nog steeds om met alle meldkamers en hulpdiensten in één netwerk samen te werken, zodat we mensen in nood altijd en overal de juiste hulp kunnen bieden en hulpverleners hierbij ondersteunen. Dat krijgt nu met het in werking gaan van de wet ook een breed gedragen, wettelijk fundament. We schrijven met elkaar geschiedenis in het meldkamerdomein. En dit is een belangrijk hoofdstuk, waar we allen trots op mogen zijn!’

Lifeline voor burgers en hulpverleners 
In de meldkamers kan straks elk incident in heel Nederland afgehandeld worden, onafhankelijk van waar het zich voordoet. Als elke seconde telt sturen meldkamercentralisten de juiste hulp naar de juiste plek. Zij zijn de lifeline voor mensen in nood en soms ook voor hulpverleners. Er worden daarom ook hoge eisen gesteld aan de kwaliteit, bereikbaarheid en beschikbaarheid van de meldkamers en de mensen die er werken. De wet legt het fundament voor de nieuwe organisatie van de meldkamers wettelijk vast.

Netwerk
De realisatie van het netwerk vordert gestaag. Jan: ‘We hebben met de disciplines, meldkamers en LMS al grote stappen gezet. Zo zijn 8 van de 10 zijn al samengevoegd, 4 ervan zijn aangesloten op de landelijke ICT-voorzieningen, meerdere locaties zijn verbouwd. Ook hebben we innovaties zoals e-call in auto’s en locatiebepaling van 112-bellers ingevoerd en zijn draaiboeken en afspraken om de continuïteit te waarborgen geactualiseerd. Op 1 januari 2020 is het beheer van de meldkamers al overgedragen van de veiligheidsregio’s aan de LMS. Hier is hard aan gewerkt door heel veel mensen in de afgelopen jaren, en we zijn nog niet klaar. Begin 2023 moet het netwerk gereed zijn. Met deze wet zetten we weer een belangrijke stap vooruit naar de meldkamer van de toekomst’.

Meer info proces wet
De Wijzigingswet meldkamers werd op 4 februari 2020 door de Tweede Kamer aangenomen en op 3 maart 2020 door de Eerste Kamer. Vanaf 1 juli is hij in werking. De locaties en de werkgebieden van de meldkamers worden bij algemene maatregel van bestuur aangewezen; deze volgt op korte termijn en is de wettelijke vastlegging van de locaties en werkgebieden. 
Het volledige wetsvoorstel staat onder meer op de site van de Tweede Kamer.

De Wijzigingswet Meldkamers in het kort
De wet regelt in de Politiewet 2012, de Wet veiligheidsregio’s en de Tijdelijke wet ambulancezorg een nieuwe inrichting van de meldkamers van de hulpdiensten. 

Met deze wet zijn de volgende zaken formeel bekrachtigd:
a. Het beheer van de meldkamers wordt ondergebracht bij de politie/LMS;
b. De hulpdiensten zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van de eigen meldkamerfunctie (taakuitvoering);
c. De toekomstige meldkamers zijn in staat om werkzaamheden van elkaar over te nemen;
d. Er worden tien meldkamers ingericht;
e. Er wordt een herkenbare governancestructuur gecreëerd, waarbinnen alle betrokken partijen (politie, ambulancezorg, veiligheidsregio’s en Koninklijke marechaussee) invloed kunnen uitoefenen op de hoofdlijnen van beleid en beheer (multidisciplinaire sturingslijn);
f. Lokaal maatwerk blijft, binnen de grenzen van het landelijke beheer door de politie, mogelijk.
Buiten deze wijzigingen, die nauw aansluiten bij de ontwikkelingen in de praktijk, blijven belangrijke randvoorwaarden waaronder de meldkamers functioneren, ongewijzigd.
Deze samenvatting is gebaseerd op het wetsvoorstel en de memorie van toelichting zoals ingediend bij de Tweede Kamer.